روانکارهای خودرویی-دیزلی
روغنهای خودرویی دیزلی بهعنوان یکی از اجزای حیاتی در عملکرد موتورهای دیزلی، نقش مهمی در روانکاری، خنککاری، کاهش اصطکاک، محافظت از قطعات در برابر سایش، و افزایش طول عمر موتور ایفا میکنند. این روغنها بهطور خاص برای موتورهای دیزلی طراحی شدهاند که به دلیل شرایط کاری سنگینتر (دمای بالا، فشار زیاد، و تولید دوده بیشتر) نسبت به موتورهای بنزینی، نیاز به فرمولاسیونهای خاصی دارند. در ادامه، انواع روغنهای خودرویی دیزلی، دستهبندیها، ویژگیها، و کاربردهای آنها بهصورت علمی و فنی توضیح داده میشود.
▪️انواع روغنهای خودرویی -دیزلی و کاربرد آنها
روغنهای دیزلی بر اساس پایه روغن، سطح کیفیت (استاندارد API و ACEA)، ویسکوزیته (SAE)، و کاربرد خاص دستهبندی میشوند.
هر کدام از این دستهبندیها ویژگیهای خاصی را برای شرایط مختلف کاری موتورهای دیزلی ارائه میدهند.
▪️ ویژگیهای فنی روغنهای دیزلی
۱. شاخص ویسکوزیته (VI):
– روغنهای سنتتیک معمولاً شاخص ویسکوزیته بالاتری دارند (معمولاً بالای 150)، که نشاندهنده ثبات ویسکوزیته در دماهای مختلف است.
– روغنهای معدنی شاخص VI پایینتری (حدود 100) دارند.
۲. TBN (عدد پایه کل):
– عدد پایه کل نشاندهنده توانایی روغن در خنثیسازی اسیدهای ناشی از احتراق سوخت دیزلی است.
– روغنهای دیزلی معمولاً TBN بین 8 تا 12 دارند. روغنهای Low SAPS ممکن است TBN پایینتری داشته باشند.
۳. افزودنیها:
– ضد سایش (Anti-Wear): مانند ZDDP (زینک دیفسفات) برای کاهش سایش قطعات.
– پاککنندهها و پراکندهکنندهها: برای جلوگیری از تشکیل رسوبات و دوده.
– ضداکسیدانها: برای افزایش عمر روغن.
– بهبوددهندههای ویسکوزیته: برای حفظ عملکرد در دماهای مختلف.
کاربردهای خاص روغنهای دیزلی
۱. موتورهای دیزلی سبک (Light-Duty):
– مانند وانتها، SUVها، و خودروهای سواری دیزلی.
– روغنهای مناسب: SAE 5W-30/5W-40 با استاندارد API CJ-4 یا ACEA E9.
– ویژگی: محافظت از توربوشارژر و سیستمهای EGR/DPF.
۲. موتورهای دیزلی سنگین (Heavy-Duty):
– مانند کامیونها، اتوبوسها، و ماشینآلات صنعتی.
– روغنهای مناسب: SAE 15W-40/10W-30 با استاندارد API CK-4 یا ACEA E7.
– ویژگی: مقاومت بالا در برابر دوده و فشار کاری مداوم.
۳. موتورهای دیزلی با فناوری پیشرفته:
– مجهز به DPF، SCR، و توربوشارژر.
– روغنهای مناسب: Low SAPS با استاندارد ACEA E6/E9.
– ویژگی: کاهش خاکستر و سازگاری با سیستمهای کاهش آلایندگی.
۴. موتورهای دیزلی قدیمی:
– بدون سیستمهای پسپردازش پیشرفته.
– روغنهای مناسب: SAE 15W-40 با استاندارد API CI-4.
– ویژگی: هزینه کمتر، مناسب برای شرایط کاری سادهتر.
توصیههای فنی برای انتخاب روغن دیزلی
۱. بر اساس استاندارد موتور:
– همیشه دفترچه راهنمای خودرو را بررسی کنید تا استاندارد موردنیاز (API/ACEA) مشخص شود.
– استفاده از روغن با استاندارد پایینتر از توصیهشده میتواند به موتور آسیب برساند.
۲. بر اساس شرایط آبوهوایی:
– در مناطق سردسیر، از روغنهایی با ویسکوزیته پایینتر (مانند 0W یا 5W) استفاده کنید.
– در مناطق گرمسیر، ویسکوزیتههای بالاتر (مانند 15W-40) مناسبترند.
۳. بر اساس نوع کاربری:
– برای استفادههای سنگین (مانند حملونقل طولانی)، روغنهای سنتتیک با TBN بالا و عمر طولانی توصیه میشود.
– برای استفادههای سبکتر، روغنهای نیمهسنتتیک کافی هستند.
۴. دوره تعویض روغن:
– روغنهای معدنی: هر 5,000 تا 7,000 کیلومتر.
– روغنهای نیمهسنتتیک: هر 7,000 تا 10,000 کیلومتر.
– روغنهای سنتتیک: هر 10,000 تا 20,000 کیلومتر (بسته به شرایط کاری)
جمع بندی
روغنهای خودرویی دیزلی بر اساس پایه روغن، استاندارد کیفیت، ویسکوزیته، و کاربرد خاص دستهبندی میشوند. انتخاب روغن مناسب به نوع موتور، شرایط کاری، و استانداردهای آلایندگی بستگی دارد. برای موتورهای مدرن با سیستمهای کاهش آلایندگی، روغنهای Low SAPS با استانداردهای CJ-4/CK-4 یا ACEA E6/E9 توصیه میشوند، درحالیکه برای موتورهای قدیمیتر، روغنهای معدنی یا نیمهسنتتیک با استاندارد CI-4 کافی هستند. توجه به ویسکوزیته مناسب (مانند 5W-30 برای مناطق سرد یا 15W-40 برای مناطق گرم) و دوره تعویض منظم، از اهمیت بالایی برخوردار است تا عملکرد و طول عمر موتور تضمین شود.